با مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

 

با مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

شبِ فیلمِ برگ
سینمای ایران و اقتباس ادبی

نشست دوم:
نقطه‌ی ضعف، ساخته محمدرضا اعلامی

مهمان این برنامه: نوید پورمحمدرضا
میزبان: میلاد دارایی

اوایل دههٔ ۱۳۶۰، در شرایطی که تب تند ساخت فیلم‌های به‌اصطلاح انقلابی هنوز فروننشسته بود، محمدرضا اَعلامیِ بیست‌وهفت‌ساله سراغ داستانی از آنتونیس ساماراکیس رفت و اولین فیلمش، «نقطهٔ ضعف»، را با اقتباس از آن ساخت. فیلم اعلامی، با وجود برخی شباهت‌های داستانی و مضمونی به فیلم‌های پیش‌گفته، فاصله‌ای آشکار با آن‌ها داشت، و بخشی از این فاصله را مدیون منبع اقتباسش بود که به فیلمساز این امکان را می‌داد تا دغدغه‌های سیاسی-اجتماعی‌اش را در قالبی متفاوت با آثار رایج زمانه بازگو کند.
پیش‌تر گفته بودیم که اقتباس ادبی در سینمای ایرانْ زمانی جدی شد که نسل فیلمسازان تازه‌نفسِ اواخر دههٔ ۱۳۴۰ و اوایل دههٔ ۱۳۵۰ به متون ادبی و نمایشیِ ایرانی و خارجی توجهی جدی نشان دادند، اما شاید کمتر کسی بداند که آشنایی اعلامی با کتاب ساماراکیس نیز، که در نهایت به ساخت فیلمی سینمایی بر اساس آن منجر شد، نتیجهٔ مراودهٔ دو تن از هنرمندان همان نسل بود. محمدعلی سپانلو در مصاحبه‌ای می‌گوید: «یادم هست که کیمیایی عمل جراحی کرده بود. من رفتم بیمارستان به دیدنش و برایش کتاب "نقطهٔ ضعف" را بردم. کیمیایی خیلی کم کتاب می‌خوانَد. در این کار تنبلی می‌کند. کتاب "نقطهٔ ضعف" را به او دادم و گفتم بخوان که این کتاب همین‌طوری آمادهٔ فیلم شدن است. مثل این [است] که دکوپاژ شده و ساخت درستی دارد. البته کیمیایی علاقه‌ای نشان نداد. بعدها اعلامی، که [در فیلم "خط قرمز"] دستیارش بود، گفت من حرف‌های شما را شنیدم و رفتم کتاب را خواندم و از آن خوشم آمد و حدود دو سه سالی کار کردم و سناریویی از روی آن آماده کرده‌ام. اعلامی بعد فیلم را ساخت که به‌عنوان فیلم اول خیلی مورد توجه قرار گرفت.»
پنج‌شنبه، نوزدهم مهرماه، در دومین شب فیلم برگ، به تماشای «نقطهٔ ضعف» خواهیم نشست و سپس با نوید پورمحمدرضا دربارهٔ فیلم، به‌ویژه جنبهٔ اقتباسی آن، گفت‌وگو خواهیم کرد.